Chùa Từ Quang

Chùa Từ Quang do Tổ Minh Quang - Phổ Chiếu (đời 38 phái Lâm Tế) khai sơn vào thế kỷ 19 trên khu đất rộng tại làng Tân Thới Nhì. Năm 1894, chùa Từ Quang được xây dựng lại với quy mô và kiến trúc như hiện nay. Trong thế kỷ 20, chùa Từ Quang là nơi cúng bái, thực hiện tâm linh tín ngưỡng của Nhân dân trong vùng. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, chùa Từ Quang còn là nơi ủng hộ, nuôi giấu cách mạng. Hiện nay, Chùa Từ Quang do Hòa thượng Thích Huệ Minh trực tiếp quản lý và chăm sóc.

Công trình kiến trúc chùa Từ Quang tiêu biểu cho kiến trúc Phật giáo vùng Nam Bộ với bình đồ hình chữ tam, nhà ba gian, mái ngói âm dương, tường gạch + hợp chất kết dính, hệ thống cột kèo gỗ....còn lưu giữ đến ngày nay, có giá trị cao về nghiên cứu lịch sử kiến trúc, nghệ thuật điêu khắc, thẩm mỹ tiêu biểu trong một giai đoạn. Toàn bộ hệ thống vì kèo, xà đòn, rui mè, kiểu dáng kiến trúc vẫn giữ nguyên theo kiến trúc chùa truyền thống Nam Bộ. Đây cũng chính là nét kiến trúc nổi bật của chùa Từ Quang.

Chùa Từ Quang hiện còn lưu giữ khá nhiều hiện vật có giá trị như về kiến trúc, mỹ thuật có lạc khoản ghi năm: Bính Tuất; Canh Dần; Giáp Ngọ; Tân Hợi; Canh Tý; Mậu Thìn.. về tượng, bài vị, chuông, liễn đối, hoành phi, bàn thờ, trường kỷ...Đặc biệt, tại chùa Từ Quang còn lưu giữ nhiều liễn đối, hoành phi có nội dung gắn với giáo lý nhà Phật, khuyên dạy tăng chúng. Tuy nhiên có thể nhận thấy điểm khác biệt trong các liễn đối, hoành phi là: đa số không ghi lạc khoản, trang trí đơn giản. Đây là điểm khác biệt trong nghệ thuật trang trí, thẩm mỹ so với các chùa, đình khác trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.

Chùa Từ Quang thuộc hệ phái Bắc Tông. Cũng tương tự như các ngôi chùa khác trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, trong năm tại chùa Từ Quang diễn ra các lễ cúng lớn như: Lễ Thượng nguyên, Lễ Trung nguyên, Lễ Hạ nguyên, Lễ giỗ tổ. Hàng ngày chùa vẫn duy trì việc cúng lễ gồm bốn thời kinh: công phu khuya, cúng ngọ, công phu chiều và tịnh độ.

Lịch sử hình thành và phát triển của chùa Từ Quang gắn liền với lịch sử hình thành và phát triển của vùng đất “Mười Tám Thôn Vườn Trầu” và sau này là Hóc Môn. Do đó, nghiên cứu đặc điểm, sự kiện, giá trị lịch sử chùa Từ Quang góp phần bổ sung thêm nguồn tư liệu, minh chứng cho một giai đoạn khai phá, định cư và phát triển trên vùng đất này.

Có thể nói trong số các ngôi chùa tồn tại trên địa bàn huyện Hóc Môn thì chùa Từ Quang là một trong những ngôi chùa còn giữ nguyên kiến trúc chùa truyền thống Nam Bộ với những hiện vật có giá trị gắn với lịch sử hình thành và phát triển của chùa được giữ gìn chu đáo đã phản ánh rõ nét văn hóa Phật giáo ở vùng đất Hóc Môn nói riêng và Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh nói chung.

Với những giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, thẩm mỹ, chùa Từ Quang được xếp hạng Di tích kiến trúc - nghệ thuật cấp Thành phố theo Quyết định số 4257/QĐ-UBND ngày 19 tháng 11 năm 2020 của Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh về xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh thành phố.

Với vị trí trung tâm có thể gắn kết với nhiều địa điểm di tích quan trọng trên địa bàn huyện Hóc Môn (cách Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Thành phố Đình Tân Thới Nhì khoảng 250m và Di tích lịch sử - văn hóa cấp Quốc gia Dinh Quận Hóc Môn khoảng 260m), chùa Từ Quang có nhiều điều kiện thuận lợi để giới thiệu về hình ảnh chùa đến với người dân Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng và người dân cả nước, quốc tế nói chung; trở thành điểm du lịch tâm linh, tham quan, nghiên cứu những giá trị nổi bật của chùa.