Đình Tân Thới Nhứt

Lịch Sử

Khởi Công Không rõ

Hoàn Thành Không rõ

Huyện Hóc Môn

Chi Tiết Về Đình Tân Thới Nhứt

Đình Tân Thới Nhứt Chi Tiết Cấp Tỉnh

SỰ KIỆN LỊCH SỬ VÀ HÌNH THÀNH CỦA ĐÌNH

Đình Tân Thới Nhứt đã được Vua Tự Đức ban sắc cùng lúc với những ngôi đình khác trên cả nước vào năm 1852; do đó, ước đoán đình được xây dựng vào năm Canh Tuất 1850.

Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, ngôi đình gắn với hoạt động của phong trào đấu tranh yêu nước và hoạt động cách mạng của Nhân dân làng Tân Thới Nhứt - một trong Mười Tám Thôn Vườn Trầu, vùng đất giàu truyền thống yêu nước.

Những năm 1935, 1936 - 1939, làng Tân Thới Nhứt - Bà Điểm được chọn làm nơi trú đóng trụ sở bí mật của Ban chấp hành Trung ương, làm căn cứ hoạt động để lãnh đạo phong trào cách mạng, tổ chức các cuộc hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ ba, thứ tư. Giai đoạn này, Nhân dân Tân Thới Nhứt - Bà Điểm đã nuôi giấu cán bộ chiến sĩ cách mạng về đây hoạt động, tổ chức các phong trào đấu tranh công khai chuẩn bị cho Khởi nghĩa Nam kỳ năm 1940.

Trải qua chiến tranh, đình bị tàn phá và hư hỏng nặng. Năm 1961, đình được trùng tu toàn bộ, các cột, kèo gỗ được thay bằng cột kèo bê tông cốt thép, rui mè bằng gỗ, mái lợp ngói, phục dựng lại lầu chuông và lầu trống, ngôi đình vẫn mang đậm dáng vẻ kiến trúc truyền thống. Một số cột gỗ được trưng dụng lại làm khám thờ, liễn đối khảm xà cừ, bộ ván. Năm 1976, một phần diện tích đình được sử dụng làm Nhà truyền thống xã Bà Điểm, là nơi trưng bày, tuyên truyền và giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ. Năm 2009, Nhà truyền thống xã được xây dựng mới tại ấp Tiền Lân 1 và trả lại khuôn viên đình, trong năm này Đình Tân Thới Nhứt được tôn tạo, tu bổ lại.

Đình Tân Thới Nhứt tọa lạc tại vị trí đường Phan Văn Hớn - Nguyễn Ảnh Thủ. Tam quan đình hướng về phía Nam, được xây dựng vào năm 2009, bằng bê tông cốt thép, trên đắp nổi dòng chữ “Đình Tân Thới Nhứt - Bà Điểm”, mái tam quan lợp ngói âm dương, bờ nóc mái và góc mái trang trí hoa văn vân mây. Ngay giữa sân trước là bình phong Thần Hổ, mặt sau bình phong đắp nổi hình hai con rồng. Đỉnh bình phong gắn lưỡng long tranh châu, hai bên gắn hai búp sen bằng xi măng sơn màu hồng. Bên phải đình đặt bệ thờ Thần Nông.

Năm 2009, Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế đã làm sắc phong cho đình, phỏng theo các sắc phong cùng thời.

KIẾN TRÚC CỦA ĐÌNH

Đình Tân Thới Nhứt có tổng diện tích khoảng 1.500 m2, được xây dựng theo cấu trúc kiểu trục dọc, gồm hiên, lầu trống, lầu chuông, tiền điện, chính điện và hậu sở. Trong khuôn viên đình tiếp giáp với Hậu sở là Miếu Hoà Thạnh.

Phía trước Tiền điện, nằm về hai đầu hiên là lầu trống và lầu chuông có kiến trúc giống nhau gồm hai tầng mái lợp ngói âm dương, đỉnh gắn hồ lô trên bệ hoa sen, các góc uốn cong, bốn góc của nóc mái gắn bốn tượng rồng đầu ngoảnh vào, bốn góc của tầng mái dưới gắn bốn tượng rồng đầu hướng về phía trước, mặt trước đắp hoành phi sơn nhũ vàng đề các chữ Nam Hoà, Bắc Hội.

Kiến trúc Tiền điện và Chính điện theo kiến trúc dân gian “Tứ trụ”, bốn cột cái gọi là tứ trụ hay tứ tượng dạng cột tròn đường kính 30cm, bằng bê tông cốt sắt, nóc rất ngắn so với chiều dài diềm mái và có bốn mái trải rộng ra bốn phía. Tường gạch tô vôi vữa, hai bên vách tường lắp các cửa sổ để lấy ánh sáng .

Chính giữa Tiền điện đặt bàn thờ di ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh. Các bàn thờ Hội đồng và bàn bày lễ vật bằng gỗ sơn son đặt ở vị trí hai bên, chuông và giá chuông đặt ở vị trí sát vách bên phải, mõ gỗ (được mô phỏng theo mõ Nam Lân) và chiêng đồng đặt ở vị trí sát vách tường bên trái.

Chính điện giáp với Tiền điện qua hành lang có kết cấu tứ trụ có hệ thống cột, đòn tay bằng bê tông cốt sắt, rui mè gỗ, mái lợp ngói, nóc mái gắn tượng lưỡng long chầu bảo tháp bằng gốm, trên các bờ mái gắn tượng sư tử. Nội thất trang trí các bao lam sơn son thếp vàng, chạm hình long ẩn vân, chạm nổi lưỡng long tranh châu.

Hậu sở là nếp nhà ba gian hai chái, với toàn bộ hệ thống cột trụ vuông, kết cấu rui mè bằng gỗ, mái lợp ngói âm dương, hai bên vách gắn cửa sổ ong sắt. Tại hậu sở đặt các bàn thờ Tiên sư, Tiền hiền và Hậu hiền.

Tiếp giáp phía sau Hậu sở là ngôi Miếu Hoà Thạnh, đây là ngôi Miếu nhỏ, có khoản sân phía trước, chính diện Miếu hướng ra đường Nguyễn Ảnh Thủ. Miếu có kiến trúc tứ trụ, kết cấu cột kèo tương tự chính điện Đình Tân Thới Nhứt, tuy nhiên mặt bằng và quy mô nhỏ hơn. Đối tượng thờ cúng trong Miếu là Thánh Mẫu, Nhất Vị Thái Tử và Nhị Vị Thái Tử. Khám thờ Thánh Mẫu sơn son thếp vàng, chạm lộng hình lưỡng long tranh châu, hỗ phù, chim hoa và dây lá hồi văn bán công, chạm nổi hình rồng cuốn. Tượng Thánh Mẫu được lộng trong khung kính đặt trên khám thờ. Bao lam cửa võng sơn son thếp vàng, chạm lộng lưỡng long tranh châu, long ẩn vân. Trên bao lam gắn bức hoành phi hình cuốn thư bằng gỗ, chạm hình long - lân - quy - phụng, hổ phù.

Hàng năm vào dịp lễ hội Kỳ Yên (ngày 14 - 15 tháng hai âm lịch), lễ giỗ Bắc Đô đốc Bùi Tá Hán vào ngày 15 tháng năm âm lịch, lễ cầu Bông vào ngày 15 - 16 tháng tám âm lịch, Ban trị sự Đình đứng ra tổ chức lễ hội theo truyền thống dân gian.

Đình Tân Thới Nhứt là một cơ sở tín ngưỡng dân gian mang ý nghĩa văn hóa phi vật thể, có giá trị về mặt lịch sử gắn với truyền thống cách mạng của vùng đất Hóc Môn và giá trị kiến trúc nghệ thuật. Hàng năm thông qua dịp lễ Kỳ Yên, Nhân dân xã Bà Điểm cùng nhau tưởng nhớ công lao to lớn của Thần Thành Hoàng Bổn Cảnh, Thần Nông và các bậc tiền nhân đã có công khai hoang lập ấp, dựng đình, lập chợ, thể hiện sự thủy chung, truyền thống uống nước nhớ nguồn của dân tộc ta.

Với những giá trị lịch sử, giá trị kiến trúc nghệ thuật, Đình Tân Thới Nhứt được Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh ban hành Quyết định số: 1521/2014/QĐ-UB ngày 28 tháng 3 năm 2014 xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Thành phố Đình Tân Thới Nhứt.

Đây là niềm tự hào, vinh dự cho Ban trị sự Đình và Nhân dân huyện Hóc Môn luôn phấn đấu giữ gìn, nêu cao tinh thần đoàn kết, tô đậm nét truyền thống văn hóa quy báu và cùng phát huy giá trị di tích ngày càng tốt đẹp hơn.